Τρίτη, Σεπτεμβρίου 30, 2014

Οι Έλληνες κι… εμείς…






N
ομίζω πως ένα από τα στοιχεία της λεγόμενης ‘ιδιοπροσωπίας’ μας ως ελλήνων, διαχρονικά βεβαίως – διαφορετικά δεν θα ήταν άξιο λόγου και αναφοράς – είναι η θαυμαστή και ισομήκη απόσταση που κρατάμε τόσο από το παρελθόν όσο και από το μέλλον… ναι, ξέρω τη γνωστή ένσταση… το μεν πρώτο είναι αυτό που συνέβη, το δε άλλο είναι αυτό που θα συμβεί άρα ζούμε σε ένα διαρκές παρόν, κλπ… αλλά αυτό αφορά μια διευρυμένη συνείδηση που έχει μυητικά επιτύχει το περίφημο βουδιστικό ‘nothingness’, το σβήσιμο του ‘εγώ’, το Σατόρι κλπ… ας μην εισέλθουμε σε αυτό το πεδίο αυτή τη στιγμή καθώς είναι βαθιά τα νερά και κινδυνεύουμε άμεσα με γελοιοποίηση ως και πνιγμό…

Μιλώ για το βλέμμα μας και την εν γένει στάση μας στον λεγόμενο ‘ιστορικό’ χρόνο τον οποίο εύκολα όλοι αντιλαμβανόμαστε με τον τεμαχισμό του σε χτες, σήμερα, αύριο… απλά πράγματα και καθάρια…

Πριν μιλήσω για μας, ας δούμε κάτι άλλο πρώτα ή μάλλον κάποιους άλλους… τους αμερικανούς ας πούμε. Και όχι τους λεγόμενους native americans, πάει να πει τους ιθαγενείς ‘ινδιάνους’ απ’αυτούς που καθάριζε δέκα δέκα ο Έρολ Φλιν στις παλιές χολιγουντιανές ταινίες. Μιλώ για τους αποικιστές που πλάκωσαν μετά τον εξυπνάκια τον Κολόμβο που δεν καθόταν στ’αυγά του και μου ήθελε υπερατλαντικές περιπέτειες… σ’αυτούς αναφέρομαι λοιπόν… οι αμερικανοί έχουν μια πολύ πρόσφατη ιστορία, είναι σε σχέση με όλους τους ευρωπαίους παιδιά… πάνε προς την εφηβεία μάλλον… κάποιοι ισχυρίζονται πως αυτό ερμηνεύει και την ‘παιδιάστικη’ περιέργεια, απληστία και αγαρμποσύνη που επιδεικνύουν σε κάθε τι… καθώς και την άγνοια κινδύνου, την έλλειψη τρόπων, το χοντροκομμένο τους ‘χιούμορ’ – μάλλον καλαμπούρι – και την αρπακτική διάθεσή τους. Ο κόσμος είναι κάτι σαν παιγνίδι γι αυτούς, απλώνουν το χέρι και τον παίρνουν… και μόλις κάτι το βαρεθούν, απλά το παρατάνε και πάνε στο επόμενο… και όλα αυτά χαχανίζοντας και γελώντας σε παντελή απουσία ‘τακτ’ και γνώσης του περίφημου savoir vivre. Ταυτόχρονα όμως, έχουν και μια πρωτόγονη αίσθηση της ηθικής και της νομιμοφροσύνης που για τους ψαγμένους ευρωπαίους ας πούμε είναι σχεδόν εξωφρενική. Οι αμερικανοί είναι κατά κανόνα καλοί άνθρωποι, υπάκουοι στους νόμους, εργατικοί και με απουσία της λεγόμενης ‘δεύτερης σκέψης’ κάτι που σίγουρα κάνει τους έλληνες να βγαίνουν απ’τα ρούχα τους.

Ας αφήσουμε για λίγο τους θορυβώδεις και φιλοπερίεργους ‘αιώνιους έφηβους’ αμερικανούς και ας ασχοληθούμε κομμάτι με τους μυστικιστές και πάντως σίγουρα μυστηριώδεις ινδούς. Νομίζω πως αυτοί βρίσκονται τρόπον τινά στην απέναντι όχθη. Υπάρχει μια γνωστή σπαρταριστή ατάκα του Όσσο πως επειδή οι ινδοί έχουν το βλέμμα στο πουθενά, είναι κάτισχνοι και γενικά σιωπηλοί, δεν σημαίνει πως είναι σοφοί, καλά και σώνει. Μπορεί να είναι απλώς χαζοί. Να μην μπερδεύουμε τα πράγματα δηλαδή. Επαναλαμβάνω, αυτή είναι ατάκα του Ραζνίς και όχι δική μου, μην έχω και θέματα τώρα… Οι ινδοί πάντως έχουν μια πολύ παράξενη σχέση με το ιστορικό ‘χθες’ τους ενώ βρίσκονται εν συγχύσει με το θολό και ομιχλώδες ‘αύριο’. Στην ουσία ιστορικός χρόνος δεν υπάρχει υπό την έννοια πως το ‘χθες’ είναι τόσο καθοριστικό που μοιάζει με ταφόπλακα που δύσκολα πετάς από πάνω σου… όσα ήσουν και όσα έκανες για ζωές αναρίθμητες είναι οικοδομήματα κολοσσιαία και κυκλώπεια και η μόνη απόδραση από τον τροχό του Κάρμα είναι μια ζωή σχεδόν απραξίας, αδράνειας και ακηδίας καθώς… η παραμικρή δραστηριότητα μπορεί να σε εκτρέψει από την πορεία σου, να σε οδηγήσει σε βρόμικα σοκάκια και να ξαναφορτώσεις το Κάρμα σου για οχτώ ζωές… θα μου πει κάποιος τώρα, ισχύουν όλα αυτά στους μοδέρνους ινδούς; Με τους ζάμπλουτους επιχειρηματίες, τις Φόρμουλες 1, τα Μπόλιγουντ και όλα τα σχετικά; Φυσικά υπάρχουν τρανταχτές εξαιρέσεις αλλά εδώ μιλάμε για τον υπόγειο ποταμό, αυτόν που ρέει στον ιστορικό χρόνο κάτω απ’τα πόδια κάθε Ινδού, όπως ρέει στο αίμα του η κληρονομιά δεκάδων βραχμανικών αιώνων… έτσι, για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους…

Ωραία, τα είπα για τους αμερικανούς, τα ψιλοέχωσα και στους ινδούς, τι μου έμεινε; Α, να ολοκληρώσω αυτό που έλεγα στην αρχή για μας…

Νομίζω πως αυτό που πολλοί αναφέρουν ως ελεεινό μειονέκτημα ή ελάττωμα για τους έλληνες, δηλαδή πως περιφρονούν την κληρονομιά τους, δεν προσέχουν τα αρχαία, δεν κάνουν τίποτα για να τα αναδείξουν, πουλάνε στους αρχαιοκάπηλους ό,τι βρουν στο χωράφι τους – και σχεδόν όλοι έχουν από ένα χωραφάκι απλά δεν έχουν σκάψει καλά – πως αδιαφορούν για οτιδήποτε ένδοξο του παρελθόντος, πως η Ακρόπολη είναι πάνω απ’το κεφάλι τους αλλά αυτοί γεννιούνται και πεθαίνουν και ούτε πατάνε οι ρεμπεσκέδες το πόδι τους μια φορά να την δουν από κοντά κλπ, κλπ… λοιπόν αυτό ακριβώς είναι και ένα θαυμαστό προτέρημα… μονάχα που θα πρέπει να το δει κανείς με… ελληνικά μάτια. Διότι συνήθως η προπαγάνδα εναντίον μας είναι εκ της Εσπερίας ορμώμενη και ουχί ιδική μας… η γκρίνια είναι βέβαια δική μας… αλλά η γκρίνια έχει ένα κοινό με τον πασατέμπο… είναι νόστιμος όσο τον μασουλάς και μετά βλαστημάς όλη την ημέρα που είχες κολλήσει κι έφαγες ένα τόνο… πάει να πει, δεν παράγει τίποτα, είναι στέρφα, περνάει απλά η ώρα ώσπου να έρθει το λεωφορείο, όσο είσαι μέσα στο λεωφορείο αλλά όχι μόλις βγεις απ’το λεωφορείο… ποτέ αφού βγεις απ’το λεωφορείο…

Όμως αυτό που φαίνεται ως εξωφρενική αδιαφορία για τους προγόνους και το αρχαίον κάλλος, κλέος και όλα τα συναφή, κατ’εμέ κρύβει τη σοφή και ζυγισμένη και έξυπνη στάση του έλληνος που αφενός μεν χαίρεται που είναι κρίκος της χρυσής αλύσου αλλά από την άλλη έχει την πολυτέλεια να την χλευάζει ακριβώς επειδή είναι δική του και δεν του την παίρνει κανείς… αυτή η ματιά στο χθες και σε ό,τι περιέχει και κουβαλάει δεν είναι απλά μια τεμπελιά και μια νωθρότητα ή μια νοσηρή αδιαφορία για την κληρονομιά μας… είναι μια διόραση πολύ καλά χτισμένη και σφυρηλατημένη με τα υλικά της ‘αριστοκρατικής’ αίσθησης του χρόνου… διότι για τον έλληνα, το κάθε τι αιωνίζεται εσαεί και δεν πεθαίνει ποτέ… συνεπώς το κυνήγι πίσω απ’το χθες είναι ίδιον των γερόντων και οι αιγύπτιοι είπαν για τους έλληνες, καθώς θα γνωρίζετε όλοι, αεί παίδες εστέ, γέρων δε ουκ Έλλην εστί (διαβάστε Τίμαιο, εκεί το γράφει ο Πλάτων με τις φαρδιές πλάτες).

Κι όποιος νομίζει ότι αυτά τα γράφω δίκην ευθυμογραφήματος γιατί είμαι σε καλή και παιγνιώδη διάθεση, πέφτει όξω…

Ή μπορεί και μέσα… όπως το δει κανείς…

Κυριακή, Σεπτεμβρίου 28, 2014

Εισαγγελέας δίωξης βιωμάτων αλήθειας





Πράγματι λοιπόν η διαφορά μεταξύ συγκέντρωσης και προσοχής είναι ανάλογη με αυτήν μεταξύ δραστηριότητας και δράσης… Και η σημασία στο περιεχόμενο των λέξεων δεν προκύπτει από απλή ιδιοτροπία – αν και αυτή μάλλον έχει το ρόλο της επίσης – αλλά από το γεγονός της ίδιας της αυτοπαρατήρησης και της διαρκούς ενδοσκόπησης… τα αποτελέσματα είναι πάντοτε θεαματικά και ενίοτε σοκαριστικά… διότι όπου υπάρχει η δράση και η προσοχή είσαι παρών… όπου υπάρχει η δραστηριότητα και η συγκέντρωση, ένα μέρος από σένα είναι παρόν και όλος ο υπόλοιπος δραματικά απών… 

Και μετά τρέχεις να συμμαζέψεις τα ασυμμάζευτα…

Διότι συγκέντρωση, για να δοθεί ένα παράδειγμα, είναι να κρατάς ένα μικρό φακό στο χέρι και να εστιάζεις στη μικρή γωνιά του πίνακα που θέλεις να σου αποκαλυφθεί… προσοχή είναι να έχει φωτιστεί όλος ο χώρος και να απολαμβάνεις το κάθε τι με απόλυτη διαύγεια… τέτοια και τόση που να σε πιάνει… πονοκέφαλος…

Και δραστηριότητα είναι να έχεις προπονηθεί αρκετά και επίπονα για να καταφέρεις να ολοκληρώσεις μια μηχανιστικά επαναλαμβανόμενη δουλειά την οποία τελικά κάποτε, θα κάνεις στην εντέλεια… έτσι ώστε όλοι θα σε θαυμάζουν για την αρτιότητα της εργασίας σου… κι όμως, στον παραμικρό αιφνιδιασμό βρίσκεσαι ξανά στο μηδέν σαν πρωτάρης ανόητος και πασχίζεις να καταλάβεις τι πήγε στραβά… δεν πήγε κάτι στραβά, απλά πήγε κάτι αλλού, πήγε αλλιώς κι εσύ δεν είσαι έτοιμος για το αλλιώς… αυτό βρίσκεται στην περιοχή της δράσης… 

Όμως, για να λέμε και την αλήθεια, το να βρίσκεσαι συνεχώς σε κατάσταση πλήρους προσοχής είναι εξαιρετικά ενεργοβόρο και τρομακτικά κοπιαστικό… έτσι προπαγανδίζει ο νους τουλάχιστον που είναι μεν εργατικός και φιλόπονος αλλά μονάχα στις περιοχές όπου αναγνωρίζει και αποδέχεται… διαφορετικά αρνείται να συνεργαστεί και επιστρατεύει το μεγαλύτερο όπλο του για να σε σταματήσει από το άλμα… το φόβο

Το να είσαι διαρκώς σε κατάσταση προσοχής σημαίνει ότι είσαι διαρκώς ερωτικός… σε ερωτική σχέση με κάθε τι, με όλα, κάθε στιγμή… πάλλεσαι και ακτινοβολείς καθώς είσαι πλήρης ενέργειας και η επίγνωσή σου ‘χτυπάει κόκκινο’… ο μέσος ‘καθημερινός’ άνθρωπος μπορεί να το αντέξει για λίγες ώρες ή λίγες μέρες… μερικοί για λίγους μήνες… ποιος μπορεί να το αντέξει για πάντα;

Αυτός άλλωστε θα ήταν ο ορισμός της αθανασίας σε ποιοτικό επίπεδο… μια ημέρα σε κατάσταση απόλυτης προσοχής ισοδυναμεί με μερικά χρόνια συμβατικής και ‘νορμάλ’ κατάστασης σαν αυτή που ζούμε… όταν έχεις εισέλθει στην διάσταση αυτή, ο χρόνος παύει, η σκέψη παύει, όλα ακυρώνονται και συνεπώς δεν είσαι νέος ή γέρος, παιδί ή ενήλικας, σοφός ή ανόητος, γνώστης ή βλαξ… είσαι και αυτό αρκεί… ως και η γλώσσα ακυρώνεται και κανείς δεν μπορεί να σου ‘μεταφράσει’ το βίωμα… ένα υπέροχο δράμα!

Κάποιες ελάχιστες φορές όλο τούτο το επισκεπτόμαστε… ή μάλλον μας επισκέπτεται… και όπως έναν συναρπαστικό επισκέπτη ο νους κάποιες φορές φροντίζει να τον κακολογήσει όταν αυτός φύγει από το σπίτι και να μας επαναφέρει ‘στην τάξη’, έτσι συμβαίνει και με ό,τι μας έδωσε ή μας έδειξε το αληθινό περιεχόμενο της ζωής… θα συκοφαντηθεί τόσο πολύ μετά από τον εισαγγελέα δίωξης βιωμάτων αλήθειας ώστε θα βρεθούμε… απολογούμενοι… γιατί ανοίξαμε στον αντιπαθητικό επισκέπτη την πόρτα; Γιατί αφεθήκαμε να μας ταξιδέψει σε άλλες πραγματικότητες; Δεν καταλάβαμε ότι ήταν ένας μεταμφιεσμένος τρομοκράτης; Γιατί δεν ακούμε το νου που πάντα μας προστατεύει και μας προφυλάσσει από τους παρείσακτους με τα αγγελικά πρόσωπα αλλά τις βόμβες κάτω απ’τη μασχάλη;

Για τους... νομιμόφρονες είναι ο βίος το λοιπόν…

Η ζωή είναι για τους ‘ανυπάκουους’ τολμητίες… επαναστάτες, ανατροπείς, τρομοκράτες… δεν θα τα χαλάσουμε εκεί… από λέξεις είμεθα εν αφθονία…

Altamash Urooj 

Τρίτη, Σεπτεμβρίου 23, 2014

Ο Νικόλας και η Ρηνιώ






Τους θυμάμαι και τους δυο σαν χτες. Σε κείνο το φτωχικό αλλά πολύ φιλόξενο σπιτάκι τους, σε κάποιο δρόμο έξω από τα Μέγαρα, χωμένο μέσα σε έναν απέραντο ελαιώνα. Ένα μεγάλο δωμάτιο στην ουσία που είχε μια ξεχωριστή, έντονη μυρωδιά από το τζάκι που πάντα έκαιγε στη μια γωνία. Έχω τη μυρωδιά φρέσκου ψωμιού ακόμη να με πλημμυρίζει. Παράξενο αλήθεια, οι μυρωδιές να είναι βασικός άξονας των μνημονικών ταξιδιών. Λες και χωρίς αυτές, οι εικόνες παραμένουν ασπρόμαυρες, άτονες, άοσμες… στην κυριολεξία.

Τότε, στα μέσα της δεκαετίας του ’70, όταν επισκεπτόμασταν οικογενειακώς πάντα, το ζευγάρι αυτό από τα Μέγαρα, για τον αδελφό μου κι εμένα, δεν ήταν κι ό,τι καλύτερο. Οι δικοί μου απολάμβαναν τη συντροφιά, το εξαιρετικό φαγητό και το μυθικό κρασί αλλά για μας τους πιτσιρικάδες, όλες αυτές οι Κυριακάτικες ώρες ήταν ατελείωτες και βαρετές. Το ομολογώ ανερυθρίαστα, καθώς λένε. Θέλαμε να γυρίσουμε στο μεγάλο και άνετο διαμέρισμά μας, με την τηλεόραση και τα παιχνίδια και τα βιβλία μας. Τι δουλειά είχαμε ανάμεσα στους μεγάλους και μάλιστα σε ένα απομονωμένο σπίτι, μέσα στα χωράφια; Και με ποιον να μιλήσεις και να σου πει τι;

Ο Νικόλας, ένας άνθρωπος χαρακωμένος από τη ζωή στο πρόσωπο αλλά όχι και στη ψυχή, ένας βοσκός που τελικά σε μεγάλη ηλικία ένωσε τη μοναξιά του με κείνη της καπάτσας, φλύαρης και πάντα γελαστής Ρηνιώς. Έτσι τους θυμάμαι. Εκείνος φορούσε την κάπα του και μιλούσε ελάχιστα. Έκανε τα ‘θελήματα’, μπαινόβγαινε στο σπίτι για δουλειές, άκουγε τις συζητήσεις των άλλων για πολιτική, ποδόσφαιρο, την πρόοδο της επιστήμη και τις «κατακτήσεις του ανθρώπου» και όλα τα σχετικά και δεν μιλούσε. Μονάχα τον θυμάμαι να κοιτάζει τη γυναίκα του, που ήταν και αρκετά μεγαλύτερή του σε ηλικία, με αληθινό δέος και λατρεία. Ο λόγος της ήταν διαταγή αλλά δεν ήταν ποτέ αυστηρή μαζί του. Ήταν τρυφερή και επαινετική. Ο Νικόλας, κοντά στα 55 ίσως τότε, παρέμενε ευκίνητος, γρήγορος και θετικός αλλά μονάχα σε κείνη. Η επικοινωνιακή του εμβέλεια δεν είχε περισσότερο πλάτος ή βάθος. Δεν τον ενδιέφερε μάλλον κανείς άλλος, τίποτε άλλο. Νομίζω πως εμάς, τα παιδιά, δεν μας αντιλαμβανόταν σχεδόν ποτέ.

Η μικρόσωμη αλλά χαριτωμένη Ρηνιώ ήταν η ψυχή του σπιτιού αλλά και της συντροφιάς. Θυμάμαι πόσο την εκτιμούσε, την αγαπούσε θα έλεγα ο πατέρας μου και πόσο απολάμβανε τη ζωηρή, λυρική και τραγουδιστή συντροφιά της. Η φωνή της ήταν χαρακτηριστική, σχεδόν κοριτσίστικη. Η καρδιά της ήταν ζεστή και η ψυχή της μεγάλη και ανάλαφρη. Παρά την μικρή της αναπηρία στο ένα της πόδι που την ανάγκαζε να κουτσαίνει ελαφρά, δεν έδινες καμιά σημασία στην εξωτερική εμφάνιση. Νομίζω πως όλοι οι συνδαιτυμόνες αυτών των Απριλιάτικων συνήθως Κυριακάτικων συναντήσεων, μαγεύονταν από την παρουσία της. Και ήταν όλοι τους γιατροί, συνάδελφοι του πατέρα μου μηχανικοί, επιχειρηματίες. Μέσα στο ταπεινό σπίτι των Μεγάρων έλαμπε μονάχα ένας ήλιος, αυτός της Ρηνιώς και κανείς δεν ήθελε να το αλλάξει αυτό. Κανείς δεν αναζητούσε τίποτε άλλο. Κανείς δεν επεδίωκε να προβάλλει το εγώ του. Τα φουσκωμένα ‘εγώ’ δεν χωρούσαν στο απέριττο αυτό σπίτι.

Δεν ξέρω τι απέγιναν αυτοί οι δυο μοναχικοί, ερωτευμένοι ακρίτες των Μεγάρων. Καμιά φορά τους φέρνω στη μνήμη μου και δεν μελαγχολώ αλλά χαμογελώ. Η ομορφιά και η χαρά που είχαν στη ψυχή, στο άγγιγμα, στο βλέμμα και στη φωνή τους, η μυρωδιά του φρέσκου ψωμιού, το αναμμένο τζάκι, τα αστεία, τα ανέκδοτα, η χαρά των δικών μου και των άλλων… ένας ολόκληρος κόσμος που χάθηκε πια… αλλά παραμένει ζωντανός μέσα μου…

Τετάρτη, Σεπτεμβρίου 17, 2014

Αλχημικό εργαστήρι...




Ο άνθρωπος δοκιμάζεται. Και δοκιμάζεται συνεχώς.
Είναι αυτό μια σαδιστική εκδήλωση της Ειμαρμένης ή της Μοίρας ή της Τύχης ή του Θεού; Ή απλά είναι μια διαρκής ανατροφοδότηση του ανθρώπου με την αυξημένη επίγνωση της περπατησιάς του πάνω στον πλανήτη; Μια συστηματική και διαρκής ανανέωση των συντεταγμένων και των οριζουσών του βίου;
Αυτό που λέμε βλέμμα επαναπροσδιορίζει τους ορίζοντές του και όλο τούτο δημιουργεί, έστω και ασυνείδητα τις περιοχές δοκιμασίας για τον άνθρωπο;
Τις δοκιμασίες δεν τις εύχεται κανείς. Όποιος το πει είναι ψεύτης. Όμως την αναμέτρηση με εκείνο που πάντα απειλεί να τον δηώσει, να τον κενώσει, να τον σκοτώσει ακόμα, δεν μπορεί να την αποφύγει ή να την στρογγυλέψει. Ο νους παρ’όλα αυτά έχει ένα πλήθος όρων για να ‘σερβίρει’ το γεύμα αυτό με την λιγότερο δυνατή πικρή γεύση.
Ευκαιρία
Πρόκληση
Δυνατότητα
Παιχνίδι
Τρόπος
Στοίχημα
Αλλαγή
Προσαρμογή
Εξέλιξη
Άνοιγμα
Μεταμόρφωση

Ο νους δεν θα χρησιμοποιήσει ποτέ ‘απαγορευμένες’ λέξεις όπως:
Φόβος
Πόνος
Θλίψη
Αιμάτωση
Θάνατος
Οι λέξεις αυτές αποτυπώνουν μεγαλειώδεις δράσεις του συναισθήματος και παραπέρα, του ίδιου του είναι όταν αυτό ανασαίνει την Ύπαρξη.

Την εισπνέει σε Δοκιμασία.
Και την εκπνέει σε Εμπειρία.
Την υποδέχεται σε Εποπτεία.
Και την ξεπροβοδίζει σε Μόρφωση.
Την ονειρεύεται στο Αχανές
Και την σχηματίζει στην Πραγμάτωση.
Την καταναλώνει σε Θάνατο.
Και την μεταβολίζει σε Ζωή.

Κι αυτό είναι το θαυμαστό αλχημικό εργαστήρι του Είναι…