9 ΔΕΝ ΚΑΙ ΕΝΑ ΝΑΙ...

Έχουμε και λέμε, in brief:

•  ΔΕΝ ψηφίζω τον Κων/νο Καραμανλή γιατί η πορεία και το έργο οιουδήποτε για να κριθεί, να δικαιωθεί, να καταξιωθεί και να περάσει στο συλλογικό ασυνείδητο, χρειάζονται πολλά χρόνια, πολλές αναγνώσεις, πολλές συνιστώσες ανάλυσης. Ιδιαίτερα ενός πολιτικού άνδρα που ανελίχθη κάτω από πολύ περίεργες συνθήκες, κραταιώθηκε σε καθεστώς θερμού διχασμού των Ελλήνων σε ‘εθνικόφρονες’ και ‘μιάσματα’, διαχωρισμό που ουδέποτε προσπάθησε να εξαλείψει, ‘δραπέτευσε’ όταν τα πράγματα σκοτείνιασαν για τον ίδιο και επέστρεψε ‘δαφνοστεφής’ μεν αλλά με πολλά νωπά τραύματα δε και σε μια τραυματισμένη κοινωνία. Πολλές και οι αρετές του ανδρός, πολιτικό μέγεθος που δύσκολα θα συναντήσουμε στο άμεσο μέλλον, αλλά μετά από έναν αιώνα θα έχουμε –κάποιοι άλλοι θα έχουν δηλαδή- καθαρότερη εικόνα. Φάκελοι ακόμη αρκετοί παραμένουν σφαλιστοί και τα κρυφά χαρτιά με φέρνουν σε μεγάλη αμηχανία. Σημαντική προσωπικότητα αλλά…

•   ΔΕΝ ψηφίζω Ιωάννη Καποδίστρια, διότι παρά το αδιαμφισβήτητο κύρος του σπουδαίου ανδρός και το αδαμάντινο ήθος του, δεν μπόρεσε να αναγνώσει τόσο καλά όσο έπρεπε τις ιδιαιτερότητες της καθημαγμένης πατρίδας και θέλησε να κυβερνήσει δεσποτικά μια επί 4 αιώνες δεσποτοκρατούμενη χώρα. Άξιος ο μισθός του στο βραχύ του κυβερνητικού του βίου αλλά αν άκουγε λίγο περισσότερο τον φίλο του τον Κοραή θα είχε αποφύγει τα χειρότερα και η ταλαίπωρη πατρίδα θα είχε αποφύγει κι αυτή την έλευση των Βαυαρών… ίσως… Αδικοχαμένος ο Κόμης αλλά…

• ΔΕΝ ψηφίζω τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη διότι είναι μεν η καθαρότερη μορφή μιας συλλογικής έγερσης, μιας γενναίας κίνησης στο αλλιώς, μιας ευθείας και όχι τεθλασμένης έκπτυξης στο μετά αλλά παρέμεινε πεπερασμένος και ο ‘μεγαλύτερος’ των Ελλήνων δεν μπορεί να είναι πεπερασμένος. Τον τιμούμε, τον θαυμάζουμε και τον αγαπούμε γιατί απέναντί του όλα τα υπόλοιπα μεγέθη δεν αποτολμούν την σύγκριση αλλά…

•  ΔΕΝ ψηφίζω τον γιατρό Παπανικολάου ακριβώς γιατί εδώ καλούμεθα να επιλέξουμε τον μέγιστο των μεγίστων και όχι τον μέγιστο των ιατρών ή των επιστημόνων. Τιμή και αιώνια ευγνωμοσύνη σε έναν άνθρωπο που έσωσε τη ζωή εκατομμυρίων γυναικών και σε έναν ερευνητή που δικαίωσε την ύπαρξη της ίδιας της έρευνας και αποθέωσε την επιστημονική αυταξία στο διηνεκές. Δυσθεώρητο το μεγαλείο του δόκτορος αλλά...

• ΔΕΝ ψηφίζω τον Περικλή παρότι με την… ύπουλη συνέργεια του μεγάλου Θουκυδίδη παραλίγο και να το πράξω. Ο Περικλής είναι μια από τις αιτίες που τα εκατομμύρια των αλλοδαπών προσέρχονται τουρίστες και ολίγοι ως προσκυνητές στον Ιερό Βράχο που εκείνος προείδε να στέφεται από έργα αθάνατου κλέους και το όραμα το πραγμάτωσε σε έναν αιώνα που πήρε το όνομά του. Και είναι αδύνατο να μην ριγήσει κανείς μελετώντας τον Επιτάφιο, όποια ανάγνωση κι αν κάνει, όσο κι αν θέλει να προτάξει το συνολικό πάνω στο μερικό. Μα ο Περικλής, πάντως, δεν εξέφραζε παρά το μερικό. Το χρυσό, το λαμπερό αλλά όχι το όλο. Και δεν μπορείς να είσαι ο πρώτος των πρώτων όταν είσαι περίκλειστος στο κλεινόν άστυ. Μπορεί να τον μνημονεύουμε για πάντα αλλά…

•  ΔΕΝ ψηφίζω τον Ελευθέριο Βενιζέλο γιατί η Μικρασιατική Εκστρατεία ακόμη γεννά φαντάσματα στο συλλογικό ασυνείδητο και αν ακόμη ισχυριστεί κανείς πως ο δαιμόνιος Κρητικός δεν είναι ο άμεσος υπεύθυνος, δεν μπορεί να αφίσταται ευθυνών εκείνος που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα θρίαμβο που λίγο έλειψε να καταλήξει σε αφανισμό. Δεν χωρεί αμφιβολία πως συγκρινόμενος με τα σημερινά μεγέθη λάμπει όπως ο τρανότερος αστήρ σε ένα θολό στερέωμα και επίσης πως πολλές κατακτήσεις που απολαμβάνουμε σήμερα οφείλονται στην δική του δράση, τόλμη και σκέψη. Ο Βενιζέλος άνοιξε τον κλειστό ορίζοντα μιας χώρας που δεν είχε παρά μονάχα παρελθόν ένδοξο, παρόν ντροπιαστικό και αβέβαιο μέλλον. Όμως, δεν μπορεί να τεθεί επικεφαλής μιας τρισχιλιόχρονης ιστορίας ο έσχατος των μεγάλων, έτσι κι αλλιώς. Τον ευχαριστούμε που μεγάλωσε την Ελλάδα και της έδωσε αυτοπεποίθηση και κύρος αλλά…

•  ΔΕΝ ψηφίζω τον Αριστοτέλη διότι ο σπουδαίος φιλόσοφος, ερευνητής, εγκυκλοπαιδιστής, πανεπιστήμονας και διδάσκαλος του Αλεξάνδρου, εκπροσωπεί μια σχολή σκέψης που έχει ως στοιχείο υπέρβασης την ανάλυση και όχι τη σύνθεση, τον τεμαχισμό και όχι την ένωση, τον κερματισμό και όχι την έξοδο από το φθαρτό. Η πληθύς υπερνικά το Εν, το αναρίθμητο των γνώσεων τη καθαρή πρόταση ζωής. Μεγάλος αλλά όχι μέγιστος. Και θα ήταν μέγιστος αν το ανάστημά του είχε υπερβεί την εποχή του και στο βιοηθικό στερέωμα που δεν διαχωρίζει ‘όργανα’ και ελεύθερους, ‘ανδράποδα’ και πολίτες, άνδρες και γυναίκες, Έλληνες και ξένους. Επηρέασε τους πάντες, δεν υπάρχει βιβλιοθήκη που να μην τον έχει κόσμημα και θυρεό, ο Θωμάς Ακινάτης πίνει κρασί στο όνομά του αλλά…

• ΔΕΝ ψηφίζω τον Πλάτωνα, διότι αν και ανώτερος του μαθητή του Αριστοτέλη, παρέμεινε κι αυτός τελικά, εγκλωβισμένος σε μια ιδεαλιστική και, εν πολλοίς, αριστοκρατική θεώρηση του ανθρώπινου βίου με πολλούς διαχωρισμούς, νοητικές υπερκατασκευές, φαντασιακές δομές που δεν ελευθερώνουν αλλά δεσμεύουν τον άνθρωπο. Σε υψηλότερου επιπέδου αναφορές ίσως αλλά πάντως τον δεσμεύουν. Τεράστια η ευγνωμοσύνη που του οφείλουμε για την ίδρυση –στην ουσία- και καταξίωση της φιλοσοφίας ως συστήματος επιστημονικής αναζήτησης της Αλήθειας, ο Ράσελ έφη πως η παγκόσμια φιλοσοφία είναι ένας διαρκής υπομνηματισμός του Πλάτωνα, εκτόξευσε τον Σωκράτη στα Ηλύσια Πεδία, αλλά…

•   ΔΕΝ ψηφίζω ούτε τον Αλέξανδρο. Μα, είναι δυνατόν, θα πει κανείς, να μην υπερψηφίσεις τον μεγαλύτερο των μεγάλων, τον ισόθεο και ομοτράπεζο των Αθανάτων; Ναι, μπορεί, όσο και αν τον θαυμάζει κανείς και χάνει τη λαλιά του εμπρός στον ανυπέρβλητο Μακεδόνα. Και όσο περισσότερο μελετά κανείς το βίο και την πολιτεία του, τις απίστευτες νίκες του που θα διδάσκονται για πάντα στα πανεπιστήμια και στις στρατιωτικές ακαδημίες όλου του κόσμου, τις εκπληκτικές επινοήσεις του στη μηχανική, την διοίκηση και πολιτική οργάνωση ετερόκλητων ομάδων, λαών, εθνών και ανθρώπων, τόσο αναρωτιέται αν είναι εφικτό να μην ψηφίσεις με πόδια και με χέρια τον γιο του Αμμωνα. Με μια έννοια, δεν χρειάζεται καν ψήφος αφού ο ξανθομάλλης Μακεδόνας είναι εκτός συναγωνισμού. Όμως, έχω και το πρόβλημα με μερικές λέξεις που δεν μπορώ να προσπεράσω. Λέξεις όπως αίμα, βία, κατάκτηση, υποδούλωση… κάποιοι στην Τύρο, την Φρυγία, την Σαμαρκάνδη, την Βακτριανή, την Υπερκαυκασία, τον Ινδό ποταμό, έχουν σοβαρές αντιρρήσεις για την ‘πολιτισμική’ επέλαση του Αλέξανδρου και εξακολουθούν να αναμνήσκονται σφαγές, επιβολή ξένων βασιλέων στις περιοχές τους, διάλυση των δομών τους, σάρωση του παραδοσιακού τρόπου ζωής τους, ανάμειξη με τις ελληνικές συνιστώσες, όρθωση ναών και περιστυλίων στα χώματά τους… σπαθί, σάρισα, όπλον… με όλα αυτά δεν μπορώ να μην στρέψω το βλέμμα και στους Μακκαβαίους που μερικούς αιώνες αργότερα ξεσηκώθηκαν εναντίον των επιγόνων του Αλεξάνδρου Σελευκιδών βασιλέων που είχαν μετατρέψει το Ναό τους σε ναό αφιερωμένο στο Δία και τους Έλληνες θεούς. Και μίσος εναντίον των Ελλήνων κατακτητών θα μας συναντήσει ως σήμερα. Μεθ’υπερβολής ή όχι, δεν είναι το θέμα μας. Αδύνατον να αγνοήσεις τον περήφανο και ιδιοφυή Μακεδόνα ως τον μεγαλύτερο σταρ όλων των εποχών αλλά…

• Ψηφίζω τον Σωκράτη. Εδώ στέκομαι σκεπτικός, με το κεφάλι μου να αχνίζει αλλά και πιο ευβλαβικά από όσο άξιζαν οι προηγούμενοι. Ναι, ενώπιόν σου Σωκράτη, η ανθρωπότητα ολόκληρη κλίνει το γόνυ και όχι τυχαία. Για μένα είσαι ίσως ο σπουδαιότερος όλων των σπουδαίων για πολλούς, πάρα πολλούς λόγους. Ο άσχημος στη μορφή φιλόσοφος με το περίφημο δαιμόνιο να τον αποτρέπει από κάθε τι το κακό, διατρέχει την παγκόσμια σκέψη, είναι μια μόνιμη εγγραφή στο ασυνείδητο των Ελλήνων, των Γερμανών, των Ιαπώνων, των Ρώσων, όλων των ανθρώπων, είναι το σημείο αναφοράς όλων όσοι αρχίζουν και τελειώνουν την πνευματική τους διαδρομή αλλά και την καθημερινότητά τους ερωτώντας, σκεπτόμενοι διαλεκτικά, αμφισβητώντας… Η μέθοδός του πέρασε στο DNA μας, μας ακολουθεί, μας διέπει, μας χαρακτηρίζει. Το πάθος του να αναζητήσει, να ΟΡΙΣΕΙ, να γίνει συγκεκριμένος, ψηλαφητός, η εμμονή του στην καθαρή δράση, στην ενέργεια της ανώλεθρης ψυχής να θυμηθεί και έπειτα να θεωθεί, η εκπληκτική του πορεία μέσα στην ανθρώπινη, φθαρτή αλλά όχι ταπεινή προβολή στη ζωή και στο θάνατο, η διαρκής, ακούραστη και ατελεύτητη μελέτη της κάθε πτυχής, της κάθε όψης, της κάθε απόχρωσης της ανθρώπινης σύντομης αλλά και αιώνιας περπατησιάς στον πλανήτη, μας στοιχειώνουν και μας σφραγίζουν χωρίς λυτρωμό. Ο Σωκράτης ανυψώθηκε από το μερικό και είδε το Ολον. Τόλμησε να ορθώσει το ανάστημά του και να θεωρήσει, να ορίσει, να πραγματώσει αυτό που κανείς δεν είχε διανοηθεί. Ακόμα και σήμερα μελετάται η μέθοδός του, αξιώνει την προσοχή και την ανάλυση, δικαιώνει το πέρασμά του στην ιστορία που έγινε διάπυρη βολή όλων στο σύμπαν της Αλήθειας, της Ανοιχτοσύνης, του Ασύνορου Λογισμού. Χωρίς τον Σωκράτη δεν θα υπήρχε ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, δεν θα υπήρχαμε εμείς. Μεγάλοι χριστιανοί διανοητές όπως ο Κίργκεγκορ του προσάπτουν ότι έφτασε στο 99 αλλά δεν άγγιξε το 100 αφού έμεινε μακριά από την προσπάθεια τεκμηρίωσης της ύπαρξης του Κακού και της δράσης του στον ανθρώπινο βίο. Κι εκεί κανείς αναρωτιέται αν ένας άνθρωπος θα μπορούσε να είναι όλη η ανθρωπότητα κι το ότι δεν ήταν τον καθιστά υπόλογο στους επόμενους! Κι όμως, με την αυτοθέλητη έξοδό του, τον περήφανο και ‘ξεροκέφαλο’ θάνατό του, τελικά ολοκλήρωσε την επίγεια διαδρομή του όχι μόνο ως φιλόσοφος αλλά και ως πολεμιστής. Κάποιοι από τις σχολές του Εσωτερισμού αναρωτιούνται αν το ιερατικό κατεστημένο τον οδήγησε στο θάνατο επειδή είχε αρχίσει να αποκαλύπτει πράγματα που δεν προορίζονταν για τους πολλούς, επειδή είχε αρχίσει να αφυπνίζει –όπως και ο σκοτεινός Ηράκλειτος- τις μάζες… Για όλα αυτά και πολλά άλλα τον υπερψηφίζω, τον τιμώ και τον θεωρώ ως τον υπέρτατο διδάσκαλο, εσωτερικό Άνθρωπο και Σύμβολο στους αιώνες…